Azərbaycanın İqtisadi İnkişafı və D-8 İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına Üzvlük Perspektivi

23-12-2024, 12:50

105 dəfə baxılıb

Azərbaycan son illər dünya iqtisadiyyatında dinamik inkişafı ilə diqqət çəkən ölkələrdən birinə çevrilib. Strateji mövqeyi, zəngin təbii sərvətləri və gənc əhalisi ilə Azərbaycan, regionda və beynəlxalq aləmdə iqtisadi yüksəlişini davam etdirir. Bu inkişafın davamlı və dayanıqlı olması üçün ölkə bir sıra beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq əlaqələrini gücləndirməkdədir.
Bu kontekstdə, D-8 İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına üzvlük, Azərbaycanın iqtisadi inkişafı üçün mühüm bir addım ola bilər. D-8 İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının yaranma ideyası 1996-cı ildə irəli sürülüb və 1997-ci ildə İstanbulda qurulub. Bu təşkilat, inkişaf etməkdə olan səkkiz ölkəni bir araya gətirərək, iqtisadi əməkdaşlığı gücləndirmək və ticarət əlaqələrini genişləndirmək məqsədi güdür. Hazırda Türkiyə, İran, Pakistan, Banqladeş, Malayziya, İndoneziya, Misir və Nigeriya bu təşkilatın üzvüdür. Üzv ölkələrin iqtisadiyyatlarının ümumi həcmi 3,8 trilyon dollar təşkil edir və bu ölkələrdə təxminən 1,1 milyard insan yaşayır. Bu isə D-8-in böyük iqtisadi potensiala malik olduğunu göstərir.
Azərbaycan, bu təşkilata üzv olmayan bir ölkə olaraq, artıq D-8 ilə münasibətlərini inkişaf etdirməkdə maraqlıdır. 2017-ci ildə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Türkiyə Prezidentinin dəvəti ilə İstanbulda keçirilən D-8 Zirvə görüşündə iştirak etmiş, Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığını vurğulamışdır. Həmin görüşdə, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, D-8 üzv ölkələrinin yüksək iqtisadi potensialına diqqət çəkərək, bu təşkilatın qarşılıqlı ticarət dövriyyəsini 100 milyard dollardan 500 milyard dollara çatdırmağı hədəflədiyini bəyan etmişdir. Bu hədəf, Azərbaycanın da iqtisadi maraqları ilə uyğun gəlir.
Azərbaycanın D-8-ə üzvlüyü, ölkənin iqtisadi inkişafında yeni imkanlar yarada bilər. İlk növbədə, bu, Azərbaycanın ticarət əlaqələrinin daha da genişlənməsinə və iqtisadiyyatının diversifikasiyasına şərait yarada bilər. Azərbaycanın zəngin neft və qaz ehtiyatları, həmçinin inkişaf edən sənaye və kənd təsərrüfatı sektoru, D-8 ölkələri ilə qarşılıqlı ticarət və investisiyaların artırılmasına kömək edə bilər. Bu, xüsusilə infrastruktur, nəqliyyat və energetika sahələrində əməkdaşlığın inkişafı ilə mümkün olacaqdır. Bundan əlavə, D-8 təşkilatının üzv ölkələri ilə əməkdaşlıq, Azərbaycan üçün yeni bazarların açılması və daha sərfəli şərtlərlə ticarət aparılması deməkdir. Məsələn, Azərbaycan, İndoneziya və Malayziya kimi böyük ticarət partnyorları ilə əməkdaşlığı gücləndirərək, regionda daha möhkəm iqtisadi əlaqələr quracaqdır. Həmçinin, Azərbaycanın digər D-8 üzvləri ilə olan strateji münasibətləri, enerji və nəqliyyat sahələrindəki potensialı daha səmərəli istifadə etməyə imkan verəcəkdir.D-8 üzv ölkələri, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatında da yer alır və bir çox hallarda bu təşkilat “İslam İttifaqı” kimi də adlandırılır. Azərbaycan, həm iqtisadi, həm də siyasi cəhətdən bu təşkilatda təmsil olunma haqqına malikdir. Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizləri üzərindəki mövqeyi ilə Azərbaycan, D-8 ölkələrinin iqtisadi inkişafına töhfə verə bilər.
Bununla yanaşı, Azərbaycanın üzvlüyü, regional və beynəlxalq müstəvidə daha güclü diplomatik mövqe əldə etməsinə də şərait yaradar.Azərbaycanın D-8-ə üzv olmaqla əldə edəcəyi üstünlüklərdən biri də ölkənin qlobal ticarət şəbəkəsində daha fəal iştirak etməsidir. İqtisadiyyatda qarşılıqlı faydalı əlaqələr qurulması, xüsusən kiçik və orta biznesin inkişafı üçün yeni imkanlar yaradacaqdır. Eyni zamanda, bu üzvlük, Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun artırılmasına və regional liderliyinin möhkəmlənməsinə kömək edə bilər.Nəticə etibarilə, Azərbaycanın D-8 İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv olması, yalnız iqtisadi inkişaf üçün deyil, həm də ölkənin beynəlxalq mövqeyinin güclənməsi və regional əməkdaşlığın dərinləşməsi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu üzvlük, Azərbaycanın xarici siyasətinin bir hissəsi olaraq, iqtisadi inteqrasiyanın və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın önəmini vurğulayan bir addım olacaqdır.

Amin Zərbaliyev,
Azərbaycan Dövlət İqtisad universtetinin tələbəsi